Cha mẹ thường nghe lời khuyên rằng việc dạy con đọc sách cho con là rất quan trọng. Nhưng tại sao lại như vậy? Việc đọc sách cùng con không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng đọc viết mà còn mang lại nhiều lợi ích khác cho cả cha mẹ và trẻ em. Thực tế, thời gian đọc sách chung giúp gắn kết gia đình và tạo cơ hội để trao đổi, trò chuyện về những điều quan trọng. Vậy làm cách nào để con đọc sách?
1 . Các lợi ích của sách
1.1. Giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ
Ngay từ khi sinh ra, trẻ sơ sinh đã được thiết kế tự nhiên để phát triển ngôn ngữ, và việc cho trẻ tiếp xúc với nhiều dạng ngôn ngữ khác nhau là cách tốt nhất để giúp trẻ phát triển kỹ năng này. "Tiếp xúc với ngôn ngữ là điều quan trọng nhất mà bạn có thể làm để hỗ trợ phát triển các kết nối ngôn ngữ trong não của trẻ", tiến sĩ Laura Phillips. "Đọc sách và nghe các từ ngữ sẽ giúp trẻ phát huy tối đa khả năng ngôn ngữ và phát triển nhận thức."
Bằng cách đọc sách cho con bạn từ khi còn nhỏ và cách để con đọc sách, ngay cả trước khi chúng có thể giao tiếp bằng lời nói, bạn giúp đặt nền tảng cho việc sử dụng ngôn ngữ và đọc viết hiệu quả. Đó là một phần vì sách cho trẻ em tiếp xúc với từ vựng và ngữ pháp mà chúng thường không nghe. "Khi trẻ em ở với cha mẹ, chúng được tiếp xúc với cùng một ngôn ngữ, cùng một kiểu nói, điều đó thật tuyệt vời", Tiến sĩ Phillips nói. "Những quyển sách cho phép trẻ nghe từ vựng mới và cách mới để kết hợp các từ lại với nhau, giúp mở rộng khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ của trẻ."
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trẻ nhỏ có cha mẹ đọc cho chúng hàng ngày đã tiếp xúc với ít nhất 290.000 từ khi chúng vào mẫu giáo so với những đứa trẻ không được đọc thường xuyên. Và tùy thuộc vào thời gian đọc hàng ngày mà trẻ em nhận được, con số đó có thể lên tới hơn một triệu từ. Tất cả những tiếp xúc đó có thể giúp trẻ em dễ dàng mở rộng vốn từ vựng và hiểu được sự đa dạng của các văn bản mà chúng sẽ cần đọc khi chúng lớn lên, cả trong và ngoài trường.
1.2. Đọc sách giúp đồng cảm và nhận thức về cảm xúc của của trẻ
Bên cạnh ngôn ngữ và khả năng đọc viết, cách để con đọc sách cũng là một công cụ quan trọng để giúp trẻ phát triển sự đồng cảm. Khi trẻ đọc sách về những người có cuộc sống khác với chính chúng, chúng sẽ đánh giá cao cảm xúc của người khác, cũng như các nền văn hóa, lối sống và quan điểm khác.
Sách cũng có thể giúp trẻ học cách xử lý cảm xúc của chính mình theo những cách lành mạnh. Nhìn thấy các nhân vật trong sách trải qua những cảm xúc như tức giận hoặc buồn bã cho trẻ biết rằng những cảm xúc này là bình thường - và cũng cho chúng cơ hội nói về những cảm xúc khó khăn của chính mình.
Cha mẹ có thể sử dụng thời gian đọc sách như một cơ hội để thúc đẩy nhận thức về cảm xúc của trẻ và hình thành nên những cách ứng xử về cảm xúc: "Con đã bao giờ cảm thấy tức giận như cô gái trong cuốn sách này chưa? con sẽ làm gì nếu bị như vậy?"
1.3. Giúp cải thiện mối quan hệ cha mẹ và con cái
Có thời gian để đọc với cha mẹ hoặc người chăm sóc không chỉ là về hoạt động đọc. Đó là về việc giành thời gian cho nhau, tập trung với nhau, không có phiền nhiễu hoặc yêu cầu khác. Ngay cả một vài phút đọc sách cùng nhau cũng cho cả bạn và con bạn cơ hội sống chậm lại, kết nối với nhau và chia sẻ một hoạt động thú vị.
Hơn nữa, thời gian ấm cúng bên nhau có lợi cho sự phát triển nhận thức của trẻ em, đặc biệt là khi chúng còn nhỏ. Những trải nghiệm cảm giác khi ngồi với cha mẹ, nghe giọng nói quen thuộc đó và cảm nhận một cuốn sách trong tay đều quan trọng đối với sự phát triển não bộ của trẻ.
2. Cách để con đọc sách một cách vui vẻ, thích thú
2.1. Đọc sách gì?
Tiến sĩ Phillips cho rằng, dù việc đọc sách có lợi cho trẻ em ở mọi lứa tuổi, nhưng lợi ích sẽ khác nhau tùy vào từng giai đoạn phát triển của trẻ.
- Đối với trẻ sơ sinh: Bạn có thể đọc bất cứ loại sách nào, thậm chí là báo chí như New York Times. Điều quan trọng là để trẻ nghe được các từ ngữ và câu cú, điều này giúp trẻ làm quen với ngôn ngữ ngay từ sớm.
- Khi trẻ lớn hơn: Nội dung sách bắt đầu trở nên quan trọng hơn. Đọc sách với các chủ đề gần gũi có thể mở ra những cuộc trò chuyện ý nghĩa về những điều đang xảy ra trong cuộc sống của trẻ. Ví dụ, một cuốn sách có thể giúp bạn thảo luận về việc liệu trẻ có gặp phải tình huống khó khăn nào như bị bắt nạt ở trường hay không.
- Sở thích của trẻ: Đọc những cuốn sách mà trẻ yêu thích là rất quan trọng. Khi trẻ có cơ hội chọn sách theo sở thích của mình, chúng sẽ cảm nhận việc đọc là một niềm vui và có xu hướng đọc nhiều hơn một mình và đó cũng là cách để con đọc sách.
- Sách lặp lại: Đối với trẻ mới biết đi và trẻ mẫu giáo, việc muốn đọc đi đọc lại cùng một cuốn sách là rất phổ biến. Sự lặp lại này thực sự giúp trẻ làm chủ ngôn ngữ và tăng cường khả năng đọc.
- Đọc sách khi trẻ tự đọc: Ngay cả khi trẻ đã biết tự đọc, việc tiếp tục đọc sách cho chúng vẫn rất có lợi. Trẻ thường thích nghe những cuốn sách có nội dung phong phú hơn so với khả năng đọc của chúng. Đọc sách cùng nhau giúp duy trì kết nối giữa bạn và trẻ, đồng thời hỗ trợ sự phát triển khả năng đọc viết của trẻ trong suốt những năm học tiểu học.
2.2. Hãy đọc bằng tất cả các ngôn ngữ nếu có thể
Tiến sĩ Phillips cho biết rằng lợi ích từ việc đọc sách cho trẻ vẫn giữ nguyên, dù bạn đọc bằng ngôn ngữ nào. Bà giải thích rằng một số gia đình lo lắng rằng nếu đọc sách cho trẻ bằng ngôn ngữ khác, trẻ có thể không thành thạo tiếng Anh. Nhưng bà khuyến khích phụ huynh nên đọc sách cho trẻ bằng ngôn ngữ mà họ cảm thấy thoải mái nhất.
Dù từ vựng và kiến thức nền tảng có thể khác nhau tùy theo ngôn ngữ, những lợi ích từ việc đọc sách trong một ngôn ngữ vẫn sẽ hỗ trợ trẻ trong việc học các ngôn ngữ khác mà trẻ biết hoặc đang học.
2.3. Hãy biến việc đọc sách thành một thói quen
Việc đọc sách cùng nhau rất quan trọng, nhưng nó không cần phải hoàn hảo đến từng chi tiết. Đọc sách vào cùng một thời điểm mỗi ngày, như trước khi đi ngủ, có thể giúp tạo thói quen và mang lại sự an ủi, nhưng bất cứ khi nào con bạn nghe thấy bạn đọc và cảm thấy kết nối cũng đều có giá trị.
Tiến sĩ Phillips lưu ý rằng sự phát triển của trẻ em diễn ra theo từng giai đoạn. Những trẻ em đang phát triển nhanh chóng về kỹ năng vận động có thể không thích ngồi yên để đọc sách. Trong trường hợp này, thay vì cố gắng ép buộc, hãy gặp gỡ trẻ ở nơi chúng đang ở. Ví dụ, bạn có thể ngồi đọc sách và để trẻ tự do chơi gần đó. Bạn có thể chỉ vào một số từ trong sách, nói vài từ, hoặc đơn giản là để trẻ quan sát trong khi bạn tiếp tục đọc.
Tình yêu đọc sách rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Việc đọc sách giải trí không chỉ làm tăng kiến thức chung mà còn có tác động tích cực đến thành tích học tập, cải thiện khả năng đọc và phát triển vốn từ vựng. Nghiên cứu cho thấy rằng việc đọc sách để giải trí có thể là chỉ số quan trọng cho sự thành công trong tương lai của trẻ, thậm chí còn quan trọng hơn tình trạng kinh tế xã hội của gia đình.
Mặc dù nhiều bậc cha mẹ rất quan tâm đến việc làm cho con cái họ yêu thích việc đọc sách, một số phương pháp đọc sách không đúng cách có thể làm trẻ mất hứng thú. Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy rằng trẻ em sẽ có nhiều khả năng yêu thích việc đọc nếu không bị áp lực và nếu việc đọc trở thành một phần vui vẻ trong cuộc sống của chúng.
2.4. Đọc to và làm cho nó thú vị
Đọc sách to cho trẻ em là cách tuyệt vời để nuôi dưỡng tình yêu đọc sách và khiến trẻ cảm thấy hứng thú với sách. Nghiên cứu của tôi cho thấy rằng khi một nhân viên trong câu lạc bộ sách đọc to cho trẻ em mỗi ngày, hầu hết các em đều rất thích và cảm thấy hứng thú hơn với sách. Một cậu bé trong lớp của tôi chia sẻ rằng việc cha mẹ thường xuyên đọc to cho cậu khi còn nhỏ đã giúp cậu yêu thích việc đọc sách.
Tuy nhiên, một số trẻ em cho rằng cách đọc sách to có thể ảnh hưởng đến sự yêu thích của chúng với việc đọc. Quan trọng là việc đọc cần được thực hiện với sự nhiệt tình và sự hấp dẫn để thu hút trẻ em.
Xem thêm tại:
2.5. Đảm bảo việc trẻ có thể tiếp cận sách một cách dễ dàng
Cách để con đọc sách là, trẻ em dễ dàng tiếp cận với các cuốn sách hấp dẫn sẽ có xu hướng đọc nhiều hơn. Trong nghiên cứu của tôi, những đứa trẻ có nhiều sách để đọc cả ở nhà và ở trường thường đọc sách giải trí nhiều hơn và tham gia tích cực hơn. Ngược lại, những trẻ gặp khó khăn trong việc tiếp cận sách thì thường đọc ít hơn.
Ví dụ, một cô bé chia sẻ rằng cô rất thích truyện tranh nhưng không thể dễ dàng tìm thấy chúng. Cô nghĩ rằng nếu có thể dễ dàng lấy được những cuốn sách mình thích, cô sẽ đọc nhiều hơn.
Nếu cha mẹ không thể mua sách cho con, họ có thể đưa trẻ đến thư viện công cộng để mượn sách. Một lựa chọn khác là tải xuống sách điện tử miễn phí phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
2.6. Tạo không gian để đọc
Để khuyến khích việc dạy con đọc sách là cách để con đọc sách nhiều hơn và vui vẻ hơn, việc tạo ra một không gian đọc sách thoải mái và thuận lợi là rất quan trọng. Trong nghiên cứu của tôi, sự tham gia của trẻ vào việc đọc sách bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như tiếng ồn, nhiệt độ không thoải mái, sự gián đoạn và chỗ ngồi không dễ chịu. Trẻ em có xu hướng đọc lâu hơn và thấy vui vẻ hơn khi chúng ở trong một môi trường đọc sách tốt.
Để giúp trẻ tận hưởng việc đọc sách, cha mẹ nên thiết lập một không gian đọc sách yên tĩnh và thoải mái. Ví dụ, bạn có thể tạo một góc nhỏ trong phòng, trang trí nó sao cho dễ chịu và hấp dẫn để trẻ cảm thấy thích thú khi đến đó đọc sách. Điều này sẽ khuyến khích trẻ tự chọn sách và dành thời gian đọc một cách vui vẻ.
2.8. Cho trẻ tự do chọn sách
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ em thường thích đọc hơn và đọc nhiều hơn khi tự chọn sách cho mình. Khi bị bắt buộc đọc sách do cha mẹ hoặc giáo viên chọn, chúng thường không thích và đôi khi không đọc sách đó.
Khi trẻ được tự do chọn sách, chúng có xu hướng đọc nhiều hơn và có thái độ tích cực hơn đối với việc đọc. Điều này giúp trẻ tương tác tốt hơn với cuốn sách và có trải nghiệm đọc thú vị hơn.
Trẻ em cũng nên được phép đọc bất kỳ loại tài liệu nào chúng cảm thấy thú vị, như truyện tranh, tạp chí hoặc thơ. Nếu không, khả năng tham gia vào việc đọc giải trí của trẻ có thể bị giảm.
2.8. Hãy nói chuyện với trẻ về sách
Thảo luận về sách là một cách tuyệt vời để khơi dậy hứng thú đọc sách ở trẻ em. Tuy nhiên, bạn nên tập trung vào những cuốn sách mà trẻ em thấy hấp dẫn hơn là những cuốn sách mà bạn, với tư cách là người lớn, cảm thấy thú vị.
Nghiên cứu của tôi cho thấy nhiều trẻ em rất thích khi được thảo luận về sách với cha mẹ, bạn bè và nhân viên tại câu lạc bộ sách. Những cuộc thảo luận này thường khiến chúng muốn đọc những cuốn sách nhất định. Một số trẻ cho biết chúng thích những cuốn sách được giới thiệu bởi các nhân viên.
Trẻ em có thể không thích đọc sách, nhưng chúng có thể có hứng thú với các chủ đề như thể thao, phim ảnh hoặc động vật. Thảo luận về những cuốn sách liên quan đến những chủ đề mà trẻ thích có thể khiến trẻ muốn đọc sách nhiều hơn.
Khi trẻ em thấy việc đọc sách là vui vẻ và thú vị, chúng sẽ có xu hướng dành nhiều thời gian cho việc đọc, trở thành những độc giả tích cực và nhận được nhiều lợi ích từ việc đọc sách giải trí.
Việc đọc sách đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ, không chỉ mở rộng vốn từ vựng mà còn kích thích trí tưởng tượng và khả năng tư duy. Để trẻ yêu thích việc đọc sách, cha mẹ nên tạo ra môi trường đọc thú vị và thoải mái, cho phép trẻ chọn sách mà chúng thích và thảo luận về những cuốn sách đó một cách tích cực. Khi trẻ cảm nhận được sự vui vẻ và hứng thú từ việc đọc, chúng sẽ dễ dàng hình thành thói quen đọc sách lâu dài và tận hưởng những lợi ích mà việc đọc mang lại.
Nguồn: The Conversation, Child Mind Institute
Comentários